Ada-Soft Logo
Dijital Dönüşüm

İşletmenizin Kara Kutusu: GİB'in Yeni Yapay Zeka Denetçisi KURGAN Nedir?

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın KURGAN projesi, yapay zeka ile vergi denetiminde yeni bir dönem başlatıyor. 1 Ekim 2025'ten itibaren işletmeleri neler bekliyor? Sahte belgeyle mücadelede değişen kuralları ve bu yeni sisteme nasıl hazırlanmanız gerektiğini öğrenin.

AAda-Soft Ekibi
1 Kasım 2025
8 dk okuma süresi

Son zamanlarda vergi ve denetim dünyasının gündemine oturan bir isim var: KURGAN. Tarihteki mezar anıtlarıyla aynı adı taşısa da, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) için bu isim, "gömülü bilgiyi açığa çıkarma" yeteneğine sahip, son teknoloji bir yapay zeka sistemini ifade ediyor. Peki, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla hayatımıza daha da etkin bir şekilde girecek olan KURGAN, işletmeniz için ne anlama geliyor?

KURGAN Nedir ve Neden Önemlidir?

KURGAN (Kurumsal Risk Görüntüleme ve Analiz Platformu), GİB ve Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından geliştirilen, Türkiye'nin vergi alanındaki en büyük veri analiz sistemidir. Temel amacı, milyonlarca mükellefin e-fatura, e-arşiv, banka, SGK, gümrük gibi farklı kaynaklardan gelen devasa verilerini analiz ederek vergi kaçakçılığı risklerini, özellikle de sahte belge (naylon fatura) kullanımını, anlık olarak tespit etmektir.

KURGAN, milyarlarca veri arasında insan gözünün fark edemeyeceği bağlantıları ve riskli örüntüleri yapay zeka ile saniyeler içinde ortaya çıkarır.

Sahte Belge ile Mücadelede Yeni Dönem: 7 Adımda Strateji

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 1 Ekim 2025'i sahte belgeyle mücadelede bir milat olarak belirledi. Bu mücadele sadece KURGAN sisteminden ibaret değil, 7 temel üzerine kurulu çok katmanlı bir stratejidir:

  1. İş Felsefesi: Sorunun köküne, yani sahte belgeyi organize olarak düzenleyen suç örgütlerine odaklanmak ve bu suçu ekonomik ve polisiye tedbirlerle caydırıcı hale getirmek.
  2. Mevzuat: Vergi Usul Kanunu'nda yapılması planlanan değişikliklerle, vergi incelemesi ile vergi suçu soruşturmasını ayırmak ve "bilerek sahte belge kullanmanın esas, bilmeden kullanmanın istisna olduğu" bir anlayışı yerleştirmek.
  3. Risk Analizi (KURGAN): KURGAN ve Vergi İstihbarat Sistemi (VİS) gibi sistemlerle işlem riskini anlık olarak ölçmek. Sistem, mükelleflere değil, doğrudan alışverişin kendisine bir risk puanı atar.
  4. Organizasyon: Vergi Denetim Kurulu'nun, bu yeni risk analiz sistemlerine göre daha hızlı ve çevik hareket edebilecek şekilde yeniden organize edilmesi.
  5. Sinyalleme (Erken Uyarı): KURGAN'ın riskli bulduğu işlemlere taraf olan mükelleflere, denetimden önce "bilgi isteme" yazıları göndererek kendi durumlarını değerlendirme ve düzeltme beyannamesi verme fırsatı sunulması.
  6. İnceleme (Tersine Akış): Denetimlerin artık eski yıllardaki düzenleyiciden başlamak yerine, KURGAN'ın tespit ettiği güncel kullanıcılardan başlayarak düzenleyiciye doğru gitmesi. Bu, sahte belgenin zaman aşımı avantajını ortadan kaldırır.
  7. Raporlama (Otomasyon): Rapor Otomasyon Sistemi ile vergi tekniği raporlarının büyük bir kısmının makine tarafından hazırlanması, böylece denetim ve raporlama süreçlerinin haftalar veya aylar yerine günlerle sınırlı hale getirilmesi.

İşletmeniz İçin Çıkarılacak Dersler Nelerdir?

  • Dijitalleşme Zorunluluktur: Tüm alış ve satış faturalarınızın, ödemelerinizin (çek, banka transferi vb.) dijital ve kayıtlı olması, KURGAN gibi bir sistem karşısında en büyük güvencenizdir.
  • Doğru Tedarikçi Seçimi: Mal veya hizmet aldığınız firmaları artık daha dikkatli seçmelisiniz. Ticaret yaptığınız bir firmanın geçmişi veya şüpheli faaliyetleri, sizin işlemlerinizin de riskli olarak etiketlenmesine neden olabilir.
  • Muhasebe ve ERP Sisteminin Önemi: DİA, Rota, Harmony Cloud gibi modern bir ERP yazılımı kullanmak, tüm ticari hareketlerinizi yasalara uygun, düzenli ve geriye dönük olarak izlenebilir bir şekilde kaydetmenizi sağlar. Bu, olası bir incelemede "işlemin gerçekliğini" ispatlamanın en kolay yoludur.
  • "Bilmeden Kullandım" Demek Zorlaşacak: Yeni dönemde, bir faturanın sahte olduğunu bilmediğinizi ispatlama sorumluluğu daha çok mükellefin üzerinde olacak. Ödemeyi banka yoluyla yapmak, sevk irsaliyesi gibi belgeleri muhafaza etmek gibi kanıtlar her zamankinden daha değerli hale gelecektir.

Sonuç olarak, KURGAN ve yeni mücadele stratejisi, kayıt dışı ekonomiyle ve haksız rekabetle mücadelede atılmış dev bir adımdır. Bu yeni döneme hazırlıklı olan, iş süreçlerini dijitalleştiren ve şeffaf bir yapı kuran işletmeler için bu süreç bir tehdit değil, aksine daha adil bir rekabet ortamı yaratacak bir fırsattır. Ada-Soft olarak, bu dijital dönüşüm yolculuğunuzda size en uygun ERP ve e-dönüşüm çözümleriyle rehberlik etmeye hazırız.